Sáng 18/3, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì hội nghị làm việc với Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp (siêu ủy ban) và 19 tập đoàn, tổng công ty.

ậpđoàntổngcôngtynhànướclãihơntỷUSDnă

Ủy ban này cho biết đến cuối năm 2022, tổng vốn chủ sở hữu của 19 tập đoàn, tổng công ty khoảng 1,73 triệu tỷ đồng, trong đó công ty mẹ chiếm hơn 55% (955.000 tỷ). Tổng tài sản hợp nhất các doanh nghiệp này trên 2,44 triệu tỷ đồng, công ty mẹ giữ gần 67%, tức hơn 1,63 triệu tỷ.

ậpđoàntổngcôngtynhànướclãihơntỷUSDnă

Như vậy, vốn nắm giữ của các "ông lớn" khoảng 63% tổng vốn chủ sở hữu và 65% tài sản các doanh nghiệp nhà nước trên cả nước.

ậpđoàntổngcôngtynhànướclãihơntỷUSDnă

Năm ngoái, tổng doanh thu của các tập đoàn, tổng công ty đạt gần 1,6 triệu tỷ đồng, tăng 17,5% và lợi nhuận trước thuế gần 83.170 tỷ đồng (trên 3,5 tỷ USD), tăng hơn 23% so với 2021. Các doanh nghiệp nộp ngân sách hơn 191.780 tỷ đồng, tăng 8%.

ậpđoàntổngcôngtynhànướclãihơntỷUSDnă

Tuy nhiên, theo Thủ tướng, nguồn lực lớn nhưng đóng góp của các doanh nghiệp chưa tương xứng; hiệu quả sản xuất kinh doanh thấp so với nguồn lực nắm giữ. Tổng lãi trước thuế năm 2022 chỉ bằng 75,16% so với 2018.

ậpđoàntổngcôngtynhànướclãihơntỷUSDnă

Về đầu tư, số doanh nghiệp này chiếm gần 25% tổng vốn đầu tư nhà nước, 10% đầu tư toàn xã hội năm 2021. Năng lượng (điện, than) là lĩnh vực chiếm tỷ trọng đầu tư lớn, với tổng giá trị năm 2021 khoảng 125.950 tỷ đồng.

ậpđoàntổngcôngtynhànướclãihơntỷUSDnă

Theo Bộ Kế hoạch & Đầu tư, các tập đoàn, tổng công ty nắm giữ nguồn lực lớn nhưng đầu tư đơn lẻ, thiếu gắn kết, chưa rót vốn vào lĩnh vực có tính dẫn dắt, nâng cao cạnh tranh nền kinh tế.

ậpđoàntổngcôngtynhànướclãihơntỷUSDnă

Cơ quan này nhận xét có rất ít dự án, công trình mới được khởi công thời gian qua. Hầu như các doanh nghiệp chỉ làm tiếp dự án dở dang, hoặc xử lý dự án tồn đọng. Việc xử lý dự án thua lỗ, yếu kém đòi hỏi tập trung nguồn lực, nên một số đơn vị có tâm lý e ngại rủi ro, không muốn làm dự án mới. Hiện có 10 dự án lớn, quan trọng bị chậm tiến độ nhiều năm, với số vốn khoảng 259.000 tỷ đồng.

ậpđoàntổngcôngtynhànướclãihơntỷUSDnă

"Có nghịch lý là trong khi có những doanh nghiệp gặp khó khăn thu xếp nguồn vốn như dự án điện, dầu khí, vẫn còn đơn vị có vốn nhàn rỗi", báo cáo Bộ Kế hoạch & Đầu tư nêu.

ậpđoàntổngcôngtynhànướclãihơntỷUSDnă

Về hoạt động của Siêu ủy ban, sau 5 năm, Bộ Chính trị kết luận và đồng ý cơ quan này vẫn thuộc Chính phủ, đại diện chủ sở hữu và vốn Nhà nước tại doanh nghiệp. Tuy nhiên, Thủ tướng cho rằng cần tìm mô hình tổ chức để đổi mới hoạt động của Ủy ban. "Ủy ban phải hoàn thiện mô hình, tách bạch quản lý nhà nước với sản xuất, kinh doanh và giảm bớt can thiệp của cơ quan đại diện chủ sở hữu vào hoạt động của doanh nghiệp", ông nói.

ậpđoàntổngcôngtynhànướclãihơntỷUSDnă

Các cơ chế, mô hình quản trị cũng cần hoàn thiện, đổi mới để các tập đoàn, tổng công ty hoạt động theo cơ chế thị trường, chủ động và vận hành linh hoạt. Bối cảnh thị trường thu hẹp, các doanh nghiệp tiếp tục tái cơ cấu, rót vốn cho các dự án trọng điểm và đa dạng hoá thị trường, chuỗi cung ứng.

ậpđoàntổngcôngtynhànướclãihơntỷUSDnă

"Chính phủ sẵn sàng tháo gỡ các khó khăn, nhưng các bộ, ngành và doanh nghiệp phải có trách nhiệm với tinh thần ‘dám nghĩ, dám làm, không đổi lỗi cho ai’ để xử lý các vướng mắc", Thủ tướng nêu.

ậpđoàntổngcôngtynhànướclãihơntỷUSDnă

Thủ tướng giao Bộ Kế hoạch & Đầu tư tham mưu giải pháp về thể chế, chính sách để khơi thông nguồn lực đầu tư của 19 tập đoàn, tổng công ty. Một trong số này là nghiên cứu phân cấp mạnh hơn cho cơ quan đại diện chủ sở hữu trong thực hiện một số quyền của Thủ tướng. Việc này để tạo quyền tự chủ và nâng cao trách nhiệm của cơ quan đại diện chủ sở hữu.

ậpđoàntổngcôngtynhànướclãihơntỷUSDnă

Cùng đó Bộ này nghiên cứu chính sách phát triển riêng một số tập đoàn, tổng công ty quy mô lớn trong một số lĩnh vực để phát huy vai trò mở đường, dẫn dắt nền kinh tế.

ậpđoàntổngcôngtynhànướclãihơntỷUSDnă

Bộ Tài chính nghiên cứu cơ chế tăng nguồn lực cho doanh nghiệp nhà nước từ lợi nhuận sau thuế và các nguồn vốn hợp pháp khác để đầu tư dự án quan trọng.

ậpđoàntổngcôngtynhànướclãihơntỷUSDnă

Sau hội nghị, Thủ tướng sẽ ban hành nghị quyết để nâng cao hoạt động của các doanh nghiệp quy mô lớn trong giai đoạn phục hồi, phát triển.

ậpđoàntổngcôngtynhànướclãihơntỷUSDnă

Anh Minh

ậpđoàntổngcôngtynhànướclãihơntỷUSDnă